สร้างสรรค์ความคิด  พิชิตปัญหา （Triz it !) ขาดตอนไปนาน

วันนี้  ขอเอาเรื่องง่ายๆมาให้ฝึกแก้ปัญหาในเชิงประดิษฐ์คิดค้น(inventive !)กันดู

ปัญหามีอยู่ว่า  บางครั้ง เราอาจจะต้องทำงานกับระบบที่อันตรายหรือมีความเปราะบางหรือทำงานได้ไม่สะดวก  เช่น 

เราต้องการวัดความยาวของงูพิษ  แต่กลัวมันกัดเอา  จะต้องทำอย่างไร

เฉลย   

ให้ลองคิดแก้ปัญหาตามแนวทางของทริซด้วยใช้หลักการ 40 ข้อดูก่อนนะครับ

ลองช่วยกันคิดดูก่อนว่า  จะใช้หลักการข้อไหน  สร้างสรรค์ไอเดียได้อย่างไรบ้าง

มาช่วยกันตอบ  ก่อนดูเฉลยข้างล่างนี้

ใช้หลักการข้อที่ 26 เลียนแบบ (Copying)  หมายถึง  เป็นการทำสำเนาเลียนแบบของจริง  หรือจำลองระบบการทำงานขึ้นมาเพื่อลดต้นทุน  เพิ่มประสิทธิภาพและความปลอดภัย

ซึ่งมีหลัการย่อยและตัวอย่าง  ดังนี้

1.ใช้วัตถุที่ง่ายและราคาถูก  แทนที่จะใช้ของเดิมที่แพง  เปราะบาง  หรือใช้งานยาก
เช่น  สัมผัสทิวทัศน์ในบรรยากาศเสมือนจริงผ่านระบบคอมพิวเตอร์(Virtual reality via computer )แทนที่จะต้องเสียเงินแพงๆไปกับการท่องเที่ยว

2.ใช้ภาพถ่ายมาแทนที่การทำงานกับวัตถุหรือระบบจริง
เช่น ทำการสำรวจด้วยภาพถ่ายทางอากาศแทนที่จะสำรวจบนพื้นดินโดยตรง

3.ถ้าภาพถ่ายธรรมดาใช้งานลำบาก  สามารถเปลี่ยนไปใช้ภาพถ่ายอินฟราเรด หรือ อัลตราไวโอเลต
เช่น ภาพถ่ายอินฟราเรดในระบบป้องกันการบุกรุกในยามค่ำคืนโดยวิธีตรวจับความร้อนที่แผ่ออกมาจากวัตถุ

ในกรณีของงูพิษ  จะเห็นได้ว่า  เราไม่สามารถเข้าไปวัดโดยตรง   จะฆ่างูแล้วค่อยทำการวัด  ก็ไม่ได้   ดังนั้น  เราสามารถใช้หลักการย่อยข้อที่ 2  ใช้ภาพถ่ายมาแทนที่การทำงานกับวัตถุหรือระบบจริง  คือถ่ายภาพในขณะที่งูเลื้อยเป็นเส้นตรง   แล้วถ่ายภาพจากด้านบนไปเทียบกับสเกลที่รู้ค่าอยู่แล้ว

ปัญหาที่ตามมา(secondary problem) คือ จะทำให้งูเลื้อยเป็นเส้นตรงได้อย่างไร  คงต้องแก้ปัญหากันโดยใช้ทริซอีกรอบ  

ความจริงไม่ต้องรู้หลักการของ TRIZ   ก็อาจจะตอบได้บ้าง   แต่อาจถูกจำกัดด้วยความรู้ประสบการณ์ส่วนตัวที่เขาเรียกว่า Psychological Inertia  ทำให้ไม่สามารถคิดนอกกรอบได้

อย่างวันก่อนมีผู้เข้าอบรมตอบว่า รอให้งูลอกคราบ  แล้ววัดจากคราบของงู  เป็นความรู้ประสบการณ์ส่วนตัวที่เขาเคยเห็นงูลอกคราบ  ซึ่งตรงกับหลักการข้อที่ 26 เลียนแบบ (Copying) ของ TRIZ   แต่ถ้าเราได้เรียนรู้เกี่ยวกับ TRIZ    จะทำให้เรารู้จักหลักการอื่นๆ  จะช่วยทำให้เราคิดนอกกรอบได้

เพราะยังมีปัญหาที่ตามมา(secondary problem) คือ จะทำให้งูลอกคราบได้อย่างไร  คงต้องแก้ปัญหากันโดยใช้ทริซอีกรอบ

 สนใจเข้าอบรมทริซ  ดูรายละเอียดได้ที่ http://www.tpif.or.th/search.php?fields=CrsName&keyword=triz&search

1. สมมติงูอยู่"แนบ"บน plane พื้นระนาบ(ต้องเป็นระนาบจริง ไม่ใช่พื้นขรุขระสูงๆต่ำๆอะไรก็ได้)ตลอดความยาวแล้ว (งูห้ามยกบางส่วนออกจากพื้น) ถ่ายรูปงูในแนวตั้งฉากกับ plane ลากเส้นกึ่งกลางตลอดความยาวของรูปงู จะได้เป็นเสันคดไปมา  แล้วใช้หลักการ  Segmentation แบ่งเส้นโค้งเป็นส่วนย่อยๆเล็กมากๆ จนประมาณแต่ละส่วนได้ด้วยเส้นตรง หรือ arc ของวงกลม  วัดหรือคำนวณความยาวแต่ละ segment แล้วนำมารวมกัน   แล้วคูณ scale factor ไปอีก   วิธีนี้พูดง่าย แต่ทำยาก เงื่อนไขเยอะ  แถม error บาน

2. หรือถ้าต้องการจัดงูเป็นเส้นตรงก่อนถ่ายรูป ก็ใช้อุโมงค์ล่องูให้เข้าไปในท่อใสยาวๆ  ตามรูปบน  (prior action)

3. หรืออีกวิธี ใช้ Do it reverse กับ  spheroidality (switch between linear and rotary motion) คือให้งูเลื้อยไปกลิ้งลูกกลิ้งวัดระยะทางแทน ตามรูปล่าง  งูเลื้อยไปหน้าก็นับเพิ่ม  ถ้างูดันเลื้อยถอยหลังก็นับลง

4. จากข้อ 3 อุปกรณ์ที่ใช้หลักการ switch between linear and rotary motion ที่เห็นได้บ่อยๆก็อยู่ข้างหน้าเรานี่เอง นั่นคือ computer mouse  ก็เลยโยงต่อไปอีกว่า งั้นเอา mouse ที่ใช้หลักการอื่น (optical mouse) มาใช้วัดความยาวงูแทนลูกกลิ้งก็ได้

ขอเพิ่มเติม วิธีการวัดความยาวงู โดยการถ่ายภาพอ้างอิงกับความยาวที่รู้ค่า  เมื่อได้ภาพแล้ว เราสามารถใช้ Software มาวัดค่าได้  โดยสามารถ Download freeware ชื่อ Snake Measure ได้ที่ http://www.serpwidgets.com/Apps/apps.html  ลองเข้าไป download ใช้กันดูนะครับ